Pobierz aplikację
apple app store google play store
Czerwona oznacza Twoją lokalizację. Kliknij prawym przyciskiem na mapie, aby ją zmienić.
Oddział Odlewnictwa Artystycznego leży na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego (www.zabytkitechniki.pl), który jest częścią Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH).  
Muzeum w Gliwicach jest jednym z najstarszych muzeów na Górnym Śląsku (w latach 1905–1945 jako Oberschlesisches Museum in Gleiwitz). Od początków istnienia muzeum starano się o pozyskiwanie do zbiorów artystycznych i użytkowo-przemysłowych odlewów z żeliwa, powstałych
w uruchomionej w 1796 r. Królewskiej Odlewni Żelaza w Gliwicach. Kolekcjonowanie wyrobów żeliwnych kontynuowano także po 1945 r.
Obecny Oddział Odlewnictwa Artystycznego Muzeum w Gliwicach mieści się w dawnej maszynowni Kopalni Węgla Kamiennego „Gliwice”, zbudowanej tak jak i sąsiedni budynek cechowni w latach 1912-1914 według projektu niemieckich architektów Emila i Georga Zillmannów. Rewitalizację zabudowań dawnej kopalni gliwickiej przeprowadzono w latach w 2005-2008. W ramach projektu „Nowe Gliwice” stworzono tu Centrum Edukacji i Biznesu.

Historia Królewskiej Odlewni Żelaza w Gliwicach  i żeliwa artystycznego jest niezwykle ciekawa. Rozpoczyna się ona w końcu XVIII i na początku XIX wieku, kiedy to po  Anglii podróżowali Friedrich Wilhelm von Reden – dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu i późniejszy minister od przemysłu w rządzie pruskim oraz  inspektor hutniczy Johann Friedrich Wedding, związany z Królewską Odlewnią Żelaza w Gliwicach. Towarzyszył im  mieszkający w Szkocji młody specjalista od hutnictwa –  John Baildon, którego ściągnęli na Górny Śląsk, by wykorzystać jego doświadczenia przy budowie wielkiego pieca opalanego koksem.  Podczas podróży zetknęli się najprawdopodobniej z wyrobami fabryki ceramicznej „Etruria” w Burslem. Być może stamtąd przywieźli do Gliwic nawiązujące formą do antyku, białe lub czarne medaliony portretowe wykonane z delikatnej kamionki, zwanej jaspisową. Zapewne tam widzieli  również czarne, „bazaltowe” popiersia ceramiczne, ceramiczne gemmy użyte w biżuterii, które tak jak i wspomniane medaliony zainspirowały ich do użycia tych form w odlewach żeliwnych. Reden i Wedding przywieźli na Śląsk zarówno ceramiczne medaliony jak i modele cynkowe.

Od tego czasu w Królewskiej Odlewni Żelaza zaczęto wykonywać medaliony w żeliwie pokrytym czarną patyną, a także medaliony  w brązie. Bardziej eleganckie egzemplarze były częściowo złocone. Na medalionach umieszczano portrety antycznych władców, filozofów, ale także ówczesnych królów, królowych i XIX-wiecznych  celebrytów, takich jak włoska śpiewaczka operowa – Angelika Catalani. Mniejsze medaliony zwane gemmami były wprawiane w naszyjniki, bransolety, kolie, nawet pierścienie, większe stanowiły dekorację wnętrz mieszkalnych i gabinetów… Ludzie tamtej epoki – z ich dbałością o detal, troszczący się o ozdobne wykończenie przedmiotów służących najbanalniejszym czynnościom – posiadali niezwykłą umiejętność celebrowania codzienności.

Z gliwicką odlewnią żeliwa związani byli dwaj znakomici rzeźbiarze urodzeni na Górnym Śląsku: Teodor Erdmann Kalide (1801-1863) oraz August Kiss (1802-1865). Dzięki artystom rzeźbiarzom, autorom modeli i projektów, takim jak: K.F.Schinkel, Ch.D.Rauch, J.G.Schadow, L.Posch oraz T.Kalide i A.Kiss zbliżono wytwórczość gliwickiej odlewni artystycznej do wzorców sztuki na dobrym poziomie europejskim. Tę jakość wspomagała biegłość oraz precyzja modelarzy i odlewników huty gliwickiej: W.A. Stilarskyego, F.L. Beyerhausa i synów, K. Meinego, F.Reissnera i innych. Około połowy XIX stulecia wytwarzano głównie elementy i detale architektoniczne, takie jak kraty, balustrady, latarnie, klamki, płyty kominkowe, piece oraz meble ogrodowe.

W latach 20. i 30. XX wieku nastąpił powrót do dawnych wzorów, odlewano w żeliwie i brązie według starych modeli. W wytwórczości huty gliwickiej znalazły również odzwierciedlenie tendencje ekspresjonistyczne (twórczość F.Reissnera, P.Lippa, K.Bimlera). Od lat 30. XX w. odlewy artystyczne podobnie jak wytwory innych dziedzin sztuki służyły propagandzie.

 

Regulamin i warunki

Więcej informacji

Uwaga: Zwiedzający indywidualnie powinni posiadać ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem.

Informacje dla osób z niepełnosprawnościami

W budynku znajduje się winda.
Cała wystawa zlokalizowana jest na jednym poziomie.